News
Yüzyılın başlarında bugünkü Hırvatistan’ın Dalmaçya kıyısında kurulan Ragusa Cumhuriyeti bugünkü Dubrovnik, deniz ticaretiyle yükselen bir şehir devleti olarak Avrupa tarihindeki yerini aldı.
1808 yılında Fransız İmparatoru Napolyon’un orduları tarafından işgal edilene kadar varlığını sürdürdü.
Ancak onu yüzyıllar boyunca ayakta tutan en kritik unsur, Osmanlı Devleti’nin kurduğu koruyucu himaye ilişkisi oldu.
OSMANLI HİMAYESİNDE BİR TİCARET GÜCÜ
1365 yılında I. Murad döneminde Balkanlar’da Osmanlı ilerleyişinin hız kazandığı yıllarda Ragusa yönetimi, bağımsızlığını kaybetmeden güvenliğini sağlamak amacıyla Osmanlı himayesini kabul etti. Bu çerçevede her yıl 500 duka vergi ödemeye başladı.
Ragusa’nın Varna Savaşı sırasında Haçlı ordularına gemi temin etmesi üzerine yıllık haraç 1444’te 1000 dukaya yükseltildi. Buna rağmen Ragusa, Osmanlı egemenliği altında önemli ticari imtiyazlar kazandı.
Osmanlı topraklarında serbestçe ticaret yapma, yabancı ülkelerde Ragusa tüccarlarının haklarının Osmanlı tarafından korunması ve şehirde Osmanlı garnizonu bulundurulmaması bu ayrıcalıklar arasındaydı. Ragusa, Osmanlı’ya bağlılığını sürdürürken aynı zamanda Adriyatik ve Akdeniz ticaretinde Venedik Cumhuriyeti’yle rekabet edecek güce erişti.
1509 yılında Hindistan’ın batısındaki Diu Kuşatması’nda Osmanlı birlikleriyle birlikte Portekizlilere karşı savaşması, iki devlet arasındaki dostane işbirliğinin somut örneği oldu.
RAGUSA’YA SAĞLANAN AYRICALIKLAR VE OSMANLI’NIN DENGE POLİTİKASI
Fatih Sultan Mehmet döneminde 1478 tarihli ahidnameyle Ragusa’nın ödeyeceği yıllık vergi 12.500 altın olarak düzenlendi. Bunun yanı sıra 2.500 kuruş gümrük bedeli ve 2.000 kuruş kalemiye adı altında sadrazam payı ödeniyordu. Bu vergiler her üç yılda bir İstanbul’a gönderiliyordu.
Osmanlı Devleti, Ragusa’yı doğrudan ilhak etmek yerine, Venedik Cumhuriyeti’nin denizlerdeki nüfuzunu dengeleyen bağımsız bir ticaret ortağı olarak desteklemeyi tercih etti.
1729’da Bosna eyaletinin Ragusa’ya rakip olarak kurduğu Nova ve Resne iskelelerinin kapatılması, 1752’de Venedik ile yaşanan anlaşmazlıkta Ragusa’nın haklarının Osmanlı valisi tarafından korunması bu yaklaşımın açık göstergesiydi.
NAPOLYON İŞGALİYLE SON BULAN BAĞIMSIZLIK
Osmanlı himayesi altında yaklaşık dört buçuk asır boyunca varlığını sürdüren Ragusa Cumhuriyeti, 1808 yılında Napolyon’un orduları tarafından işgal edildi.
Avrupa’da sınırların yeniden belirlendiği 1815 Viyana Kongresi sonrasında ise şehir, Avusturya İmparatorluğu’na bırakıldı.
Böylece Osmanlı’nın koruyucu şemsiyesi altında ticaretle yükselen Ragusa Cumhuriyeti, Avrupa deniz tarihinin zarif ama unutulmaz şehir devletlerinden biri olarak tarih sahnesinden çekildi.
